Istotą projektu „Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota. Rozmowy o siatkówce i nie tylko z medalistami igrzysk olimpijskich z Tokio (1964), Meksyku (1968) i Montrealu (1976)” jest przygotowanie, wydanie i bezpłatny kolportaż publikacji.

Książka „Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota” to zbiór wywiadów z twórcami pierwszych sukcesów polskiej siatkówki, liczący niemal 600 stron. Przeprowadziliśmy 20 wywiadów, które składają się na niezwykle poruszającą opowieść o ludzkich losach, sportowych sukcesach i towarzyszących ich emocjach. Nasi bohaterowie, dziś 70- i 80-latkowie, opowiadają o kulisach swojej kariery, a także o tym, jak wygląda ich życie na emeryturze. Wywiadom towarzyszy bogata faktografia i teksty omawiające historię piłki siatkowej w Polsce. Wielkim atutem jest bardzo duża liczba pozyskanych przez nas zdjęć – współczesnych i archiwalnych, wycinków prasowych, osobistych pamiątek zawodników. Niektórzy z rozmówców Macieja Zdziarskiego, autora książki, pozostają aktywnymi działaczami, inni – szczególnie brązowe medalistki – żyją w cieniu. Część nie ukrywała zaskoczenia tym, że po wielu latach ktoś chce wysłuchać ich opowieści. Czuły, że są – niesłusznie – nieco zapomniane.

W ramach zadania współfinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu publikacja zostanie bezpłatnie przekazana wybranym instytucjom świata siatkarskiego oraz klubom sportowym. Dodatkowo z inicjatywy Instytutu Łukasiewicza powstała pula książek, którą nabyć mogą wszyscy zainteresowani tematyką. Szczegóły w zakładce KSIĄŻKA.

Premiera książki przypada na szczególny czas – moment, w którym po 57 latach igrzyska olimpijskie powracają do Tokio, miejsca pierwszych olimpijskich sukcesów polskiej siatkówki. To wspaniała okazja, by jeszcze raz powrócić do wspomnień i oddać głos wybitnym siatkarkom, które zapisały pierwszą piękną kartę w historii olimpijskich zmagań reprezentacji Polski. Chcemy promować ich zaangażowanie w kontekście faktu występu w igrzyskach 2020′ polskich siatkarzy, którzy – na co bardzo liczymy! – mogą sprawić, że Tokio ponownie stanie się miejscem świętowania wielkich sukcesów tej dyscypliny.

Jak powstała książka?

Przygotowanie publikacji nie byłoby możliwe, gdyby nie zaangażowanie wielu osób. Nieoceniony wkład w powstanie książki ma Ryszard Czarnecki, który od wielu lat wspiera i inspiruje inicjatywy upamiętniające wybitne postaci polskiego sportu. Poseł Czarnecki od początku patronował temu przedsięwzięciu i pomagał w bezpośrednim dotarciu do medalistów z Tokio, Meksyku i Montrealu.

To zaiste opus magnum! – pisze Ryszard Czarnecki o „Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota. Rozmowy o siatkówce i nie tylko z medalistami igrzysk olimpijskich z Tokio (1964), Meksyku (1968) i Montrealu (1976)”. – Miałem szczęście zainicjować wydanie tej wyjątkowej publikacji, będącej próbą uczczenia ludzi, którzy dla naszej narodowej dyscypliny zrobili tak wiele. Jest ona formą spłaty pewnego długu, co w wymiarze symbolicznym ilustruje uroczystość zorganizowana w lutym 2021 roku w domu Tomasza Wójtowicza, wspaniałego zawodnika i człowieka, zmagającego się w tym czasie z chorobą. Uhonorowanie Tomka Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, przyznanym przez prezydenta Andrzeja Dudę, było wzruszającą ceremonią. Także z udziałem moim i autora książki.

W uroczystości – obok Anny i Tomasza Wójtowiczów, udział wzięli: Ryszard Czarnecki, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera, Marek Magiera z redakcji Polsatu Sport oraz Maciej Zdziarski, prezes Instytutu Łukasiewicza.

Zorganizowanie i przeprowadzenie 19 rozmów w niełatwym czasie pandemii było dużym wyzwaniem logistycznym, wymagającym zaufania i życzliwości ze strony bohaterów wywiadów. Kierujemy więc słowa podziękowania do wszystkich rozmówców: Krystyny Czajkowskiej-Rawskiej, Marii Golimowskiej, Krystyny Jakubowskiej, Krystyny Krupy, Józefy Ledwig, Wandy Wiechy-Wanot, Krystyny Ostromęckiej-Guryn, Barbary Hermel-Niemczyk, Edwarda Skorka, Ryszarda Boska, Tomasza Wójtowicza, Włodzimierza Stefańskiego, Zbigniewa Zarzyckiego, Zbigniewa Lubiejewskiego, Mirosława Rybaczewskiego, Marka Karbarza, Bronisławs Bebla, Włodzimierza Sadalskiego i Ireneusza Mazura. Jesteśmy zobowiązani, że podzielili się swoją historią także w sensie bardziej dosłownym, oddając do reprodukcji własne archiwalia: wycinki prasowe, zdjęcia, listy, dzienniki, które mogliśmy pokazać w książce.

O poprawność prezentowanych danych: dat, wyników spotkań, nazwisk i innych szczegółów, zadbał Krzysztof Mecner – autor najważniejszych pozycji książkowych na temat polskiej siatkówki, wielki znawca siatkarskiej faktografii, dysponujący imponującym archiwum i ogromną, encyklopedyczną wiedzą. To on jest autorem not biograficznych zamieszczonych w książce, a także korekt merytorycznych w obrębie poszczególnych tekstów i podpisów do zdjęć.

Naszą ambicją, poza oddaniem głosu sportowym bohaterom, było również osadzenie wywiadów w kontekście historycznym. Postawiliśmy na prezentowanie treści w kolejności chronologicznej. Relacjonujemy, co było „przed”, sięgając wstecz aż do czasów II RP, w których narodziła się polska siatkówka, oraz co było „po” – jak kończyła się era Huberta Wagnera i rodziły kolejne pokolenia wybitnych siatkarzy, aż do czasów nam najbliższych. Te łącznikowe elementy książki zawdzięczamy Marcie Paluch, która w materiałach dokumentalnych, przedzielających poszczególne rozmowy, odtworzyła przebieg najważniejszych wydarzeń z historii polskiej siatkówki. Książka nie powstałaby, gdyby nie zaangażowanie całego zespołu Instytutu Łukasiewicza: Aleksandry Wójcik, Magdaleny Stokłosy i Tomasza Żyłki oraz redaktorów i korektorów: Marty Grygoruk, Adrianny Hess, Łukasza Mackiewicza i Natalii Michalczyk.