JADWIGA RUTKOWSKA

(ur. 2 lutego 1934 r. w Guzowie, zm. 19 czerwca 2004 r.)

Znakomita atakująca, podpora słynnej akademickiej drużyny AZS AWF, w której barwach występowała w latach 1953–1966.

Wcześnie zainteresowała się sportem, próbowała swoich sił w różnych dyscyplinach: Na szkolnych zawodach pchała kulą, rzucała dyskiem, skakała wzwyż. W bielańskiej AWF mało skutecznie namawiał ją do rzucania oszczepem Zygmunt Szelest. Ostatecznie uległa namowom dwóch innych trenerów – Jerzego Szewczyka oraz Zygmunta Krzyżanowskiego i została siatkarką (www.olimpijski.pl).

Z AZS-em odnosiła ogromne sukcesy: dwa razy grała w finale Pucharu Europy (1961, 1963), zdobyła aż 10 tytułów mistrzyni Polski (1955, 1956, 1957, 1958, 1960, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966), dwa tytuły wicemistrzyni (1959, 1961) i dwa brązowe medale mistrzostw kraju (1953, 1954).

W reprezentacji narodowej, do której należała w latach 1953–1964, rozegrała 126 spotkań. Wywalczyła brązowy medal na igrzyskach olimpijskich w Tokio w 1964 r. i brązowy medal na mistrzostwach Europy w Bukareszcie w 1955 r., zajęła też 4. miejsce na mistrzostwach świata w Rio de Janeiro w 1960 r.

Karierę sportową kończyła w Skrze Warszawa, później pracowała jako nauczycielka w warszawskich szkołach. Była absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

DANUTA KORDACZUK-WAGNER

(ur. 2 września 1939 r. w Warszawie, zm. 10 kwietnia 1988 r.)

Jedna z najlepszych zawodniczek w historii polskiej siatkówki, zdaniem wielu – najwybitniejsza rozgrywająca. Karierę sportową rozpoczynała we wrocławskich klubach Zryw i Gwardia. Z Gwardią dwukrotnie (1958, 1960) zdobyła brązowy medal mistrzostw Polski. Wiele lat grała w warszawskiej Legii, z którą wywalczyła jedyny w historii sekcji tytuł mistrza Polski (1961). Z wojskowym klubem zdobyła też siedem srebrnych medali mistrzostw kraju (1962, 1963, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969) i trzy medale brązowe (1970, 1971, 1972).

W reprezentacji narodowej debiutowała w 1956 r. – jako siedemnastolatka – i do 1970 r. rozegrała 164 spotkania. Ma w swoim dorobku brązowy medal na igrzyskach olimpijskich w Tokio (1964). Cztery razy uczestniczyła w mistrzostwach świata: w 1956 r. w Paryżu i w 1962 r. w Moskwie sięgnęła po brązowy medal, w 1960 r. w Rio de Janeiro zajęła 4. miejsce, a w 1970 r. w Warnie uplasowała się na 9. pozycji. Została najlepszą siatkarką mistrzostw Europy w 1963 r. w Konstancy, gdzie wraz z reprezentacją wywalczyła tytuł wicemistrzyni Europy. Na mistrzostwach Europy w 1958 r. w Pradze sięgnęła po brązowy medal.

To była jedna z najlepszych siatkarek, jakie w życiu widziałem. Nigdy nie zapomnę mistrzostw Europy w Konstancy w 1963 r. Grała tam fenomenalnie. W najważniejszym meczu jedna z Rosjanek celowo skoczyła jej na nogę i chyba tylko dlatego nie zdobyliśmy wtedy mistrzostwa Europy – wspominał Eryk Lenkiewicz, były kierownik reprezentacji siatkarek, a potem prezes Polskiego Związku Piłki Siatkowej.

Po zakończeniu kariery zawodniczej w 1973 r. Danuta Kordaczuk-Wagner pracowała jako trenerka drugoligowej Spójni Warszawa, a następnie stołecznej drużyny Sarmata, którą w 1978 r. wprowadziła do drugiej ligi.

Ukończyła technikum budowlane we Wrocławiu, studiowała w warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego. Była żoną Huberta Jerzego Wagnera. Ich syn Grzegorz także grał w siatkówkę – należał do reprezentacji Polski i uczestniczył w mistrzostwach świata w Argentynie w 2002 r. (9. miejsce).

JADWIGA MARKO-KSIĄŻEK

(ur. 6 kwietnia 1939 r. w Zelwie, zm. 30 stycznia 2019 r.)

Znakomita atakująca o kapitalnym serwisie. Wsławiła się serią zagrywek w meczu z USA na igrzyskach w Meksyku – zdobyła wtedy serwisem aż 10 kolejnych punktów.

Karierę siatkarską zaczynała w gdańskiej Gedanii. Przez całe studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie (1962–1967) grała w legendarnym AZS-ie. Później wróciła do Gedanii i pozostała w macierzystym klubie aż do zakończenia kariery w 1972 r. Z AZS-em walczyła w półfinale Pucharu Europy w 1964 r. i zdobyła trzy tytuły mistrzyni Polski (1964, 1965, 1966). Co ciekawe, nigdy nie zagrała w barwach AZS-u przeciwko Gedanii.

W reprezentacji Polski debiutowała w 1959 r. i do roku 1969 wzięła udział w 144 meczach. Na koncie ma dwa brązowe medale olimpijskie: w Tokio (1964) i w Meksyku (1968). Jak pisze w książce Poczet olimpijczyków ziemi gdańskiej Jerzy Gebert, podczas meczu z USA na igrzyskach w Japonii „zrobiła furorę”: W drugim secie nie ruszając się z serwu zdobyła pod rząd 10 punktów z mocnych i podkręconych zagrywek. Trener Poburka szkolił ją specjalnie w atakach z wysokiej wystawy, w tzw. samobijkach, w których osiągnęła prawdziwe mistrzostwo. A znakomite wystawy otrzymywała od Danki Wagnerowej, najlepszej niewątpliwie rozgrywającej w historii polskiej siatkówki.

W 1963 r. w Konstancy została wicemistrzynią Europy, a w 1962 r. w Moskwie – brązową medalistką mistrzostw świata. Wystąpiła także na mundialu w 1960 r. w Rio de Janeiro, gdzie Polki zajęły 4. miejsce, a ją samą okrzyknięto miss mistrzostw.

Próbowała swoich sił w pracy szkoleniowej. W 1971 r. jako grająca trenerka wprowadziła drużynę rezerw Gedanii, złożoną z siedemnastolatek, do drugiej ligi. Potem przez dwa sezony trenowała pierwszą drużynę Gedanii. Wiele lat przepracowała na Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku, w Zakładzie Gier Sportowych.

MARIA ŚLIWKA

(ur. 7 grudnia 1935 r. w Biłgoraju, zm. 30 marca 1997 r.)

Znakomita rozgrywająca, pełniąca też funkcję kapitana reprezentacji. Na igrzyskach w Tokio, choć była jedną ze starszych siatkarek, wykazała się doskonałą formą.

Karierę sportową zaczęła od lekkoatletyki, w której odniosła sporo sukcesów. Zdobyła mistrzostwo Polski w trójboju lekkoatletycznym i wicemistrzostwo w pchnięciu kulą.

Po złamaniu nogi zrezygnowała z lekkoatletyki i rozpoczęła karierę siatkarską. Najpierw grała w Kolejarzu, a następnie we wrocławskiej Gwardii, w której barwach występowała od 1958 do 1968 r. i z którą sięgnęła po dwa brązowe medale mistrzostw Polski (1958, 1960).

W latach 1957–1964 zagrała w 118 meczach reprezentacji narodowej. Oprócz brązowego medalu na igrzyskach olimpijskich w Tokio (1964) ma w dorobku brązowy medal mistrzostw świata, zdobyty w 1962 r. w Moskwie, i 4. miejsce na mistrzostwach świata w Rio de Janeiro w 1960 r.

Wywalczyła także dwa medale mistrzostw Europy: w roku 1963 w Konstancy – srebrny, a w 1958 w Pradze – brązowy.

Jak pisze w książce Iskier przewodnik sportowy Jacek Nachyła, największą sportową formę osiągnęła dość późno, była już wtedy mamą 5-letniego synka. I choć trudno było jej pogodzić obowiązki matki, pracującej zawodowo (częste wyjazdy w teren), to jednak bardzo starannie przygotowała się do Igrzysk Olimpijskich w Tokio. Opłaciło się – wróciła z brązowym medalem.

Była absolwentką wrocławskiego liceum pedagogicznego, żoną wybitnego siatkarza i trenera Józefa Śliwki.

ELŻBIETA PORZEC-NOWAK

(ur. 27 stycznia 1945 r. w Lublinie, zm. 7 czerwca 2019 r.)

Zawodniczka o świetnym ataku i dobrym wyszkoleniu technicznym. Karierę zaczynała w drużynie Stavet Lublin, potem w latach 1964–1977 reprezentowała krakowską Wisłę, w której barwach trzykrotnie wywalczyła tytuł mistrzyni Polski (1967, 1969, 1970). W swoim dorobku ma także trzy srebrne (1966, 1971, 1972) i trzy brązowe (1965, 1968, 1976) medale mistrzostw kraju. Z Wisłą grała też w finałowym turnieju Pucharu Europy Zdobywców Pucharów w 1973 r. (4. miejsce).

Krakowski zespół wspominała po latach bardzo dobrze: Kiedy przyszłam do Wisły, miałam zastąpić Wandę Tumidajewicz, nawet dostałam jej numer na koszulce. Tym bardziej musiałam dodatkowo ćwiczyć. Trener Moszczak to rozumiał. Bardzo o nas dbał. Jak jechałyśmy na mecz, on nam osobiście kupował czekolady, żebyśmy jadły i miały więcej siły. Wszystkiego dopilnował. Ja już wtedy ocierałam się o reprezentację, widziałam, jak się trenuje na wysokim poziomie. Moszczak miał ten poziom (www.historiawisly.pl).

W latach 1963–1976 wzięła udział w 156 meczach reprezentacji Polski. Zdobyła brązowy medal olimpijski w Meksyku (1968) i tytuł wicemistrzyni Europy w Izmirze (1967). Grała również na mistrzostwach świata w 1970 r. w Warnie, gdzie zajęła z kadrą 9. miejsce.

Była absolwentką Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie.

ZOFIA SZCZEŚNIEWSKA

(ur. 5 sierpnia 1943 r. w Warszawie, zm. 2 grudnia 1988 r.)

Znakomita rozgrywająca, zawodniczka doskonale wyszkolona technicznie. Wychowanka AZS AWF Warszawa – zawsze wierna akademickiej drużynie, w której występowała przez całą karierę. Próbowała sił najpierw w koszykówce, dopiero trener siatkarek AZS AWF skierował ją na właściwą drogę. Szybko okazało się, że „Zojda” jest „stworzona do tej gry”. Panuje opinia, że była ona „dzieckiem boiska” i że mogła nic nie robić, tylko grać w siatkówkę. Uwielbiała tę zabawę. Nic więc dziwnego, że nie miała jeszcze dwudziestu lat, gdy ogłoszono ją gwiazdą mistrzostw Europy w Konstancy (www.olimpijczycy.pl).

Barwy AZS-u reprezentowała od 1957 do 1975 r. Odniosła wielkie sukcesy klubowe: czterokrotnie zdobyła tytuł mistrzyni Polski (1963, 1964, 1965, 1966), dwukrotnie – wicemistrzyni (1973, 1975), a także brązowy medal krajowych mistrzostw (1974). W 1963 r. z koleżankami z klubu grała w finale Pucharu Europy i wywalczyła srebrny medal. W 1973 r. uczestniczyła w turnieju finałowym Pucharu Zdobywców Pucharów (4. miejsce).

W latach 1963–1970 wzięła udział w 164 meczach reprezentacji Polski, z którą sięgnęła po dwa brązowe medale olimpijskie: w Tokio w 1964 r. i w Meksyku w 1968 r. Na koncie ma również dwa srebrne medale mistrzostw Europy, zdobyte w Konstancy w roku 1963 i w Izmirze w 1967. W 1970 r. grała na mistrzostwach świata w Warnie, gdzie Polska została sklasyfikowana na 9. miejscu.

Zmarła przedwcześnie, w wieku 45 lat, po chorobie nowotworowej.

Była absolwentką liceum ogólnokształcącego dla pracujących i studentką Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

LIDIA ŻMUDA-CHMIELNICKA

(ur. 8 marca 1939 r. w Lublińcu, zm. 27 września 2002 r.)

Wszechstronna, świetnie wyszkolona technicznie siatkarka, często pełniąca funkcję rozgrywającej. Karierę sportową rozpoczynała w Budowlanych Opole, później grała w AZS AWF Warszawa (1959–1968) i Starcie Łódź (1968–1972).

Z akademickim klubem dwukrotnie wystąpiła w finale Pucharu Europy Mistrzów Klubowych (1961, 1963), zdobyła sześć tytułów mistrzyni Polski (1960, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966) i wicemistrzostwo kraju (1961). Ze Startem wywalczyła kolejne dwa tytuły mistrzyni Polski (1971, 1972) oraz srebrny (1970) i brązowy medal (1969) krajowych mistrzostw, uczestniczyła też w turnieju finałowym PEMK (1972, 4. miejsce).

W reprezentacji Polski grała w latach 1963–1968, wzięła udział w 119 spotkaniach. Ma w swoim dorobku brązowy medal na igrzyskach olimpijskich w Meksyku (1968) i dwa tytuły wicemistrzyni Europy (1963, 1967). W kadrze doceniano ją nie tylko za umiejętności sportowe: Była w zespole narodowym swojego rodzaju „buforem”, rozładowującym wszystkie nieporozumienia i konflikty. Wspaniale psychicznie „skonstruowana” – mówiły o niej koleżanki. Zawsze uśmiechnięta, pogodna, pomocna (www.olimpijski.pl).

Karierę siatkarską kontynuowała we Włoszech, w drużynach Fano i Ancona (1972–1978). Pracowała również jako trenerka i wprowadzała swoje drużyny do włoskiej ekstraklasy.

Ukończyła Akademię Wychowania Fizycznego w Warszawie. Była żoną Gerarda Obłonczka, swojego dawnego trenera z Budowlanych Opole.